Tedaviler

Ayakbilek anterior sıkışma sendromu nedir?
Genelde sporcularda aktivite sonrası ayakbileği ön tarafında yüzeyel ağrı ve şişmeyle seyreden bir sporcu hastalığıdır. İlk futbolcularda görüldüğü için futbolcu bileği olarak biliniyor. Sonra atletlerde voleybolcularda, maraton koşucularında jimnastikcilerde de görüldüğü için sporcu bileği olarak değiştiriliyor.

Ayakbileği anterior sıkışma sendromu olan hastalarda hangi hareketler ağrılı ve kısıtlı?
ayakbileği ön tarafta ağrı oluyor. Çömelme gibi ayakbileğini geriye doğru zorlayan hareketlerde ağrı ve kısıtlılık görülür.

Ayakbileği anterior sıkışma sendromu nasıl gelişiyor?
Kemik yapılar ve yumuşak dokular sıkışmaya sebep olabiliyor. Çok kullanma, tekrarlayan travmalar nedeniyle ayakbileğinde kemik çıkıntılar meydana geliyor. Bunun yanında travma sonrası yumuşak dokularda oluşan iyileşme dokuları da eklem arasına girerek sıkışmaya neden olabiliyor. Hastaların genelde aktivite sonrası ayakbileği ön tarafında yüzeyel bir ağrısı ve şişmesi oluyor. İnstabilite eşlik ediyorsa tekrarlayan burkulmalar da eşlik edebiliyor. Ayakbileği ön iç tarafta genelde kemik büyümeleri, dış tarafta ise yumuşak dokular sıkışmaya neden oluyor.

Ayakbileği anterior sıkışma sendromunun tanısı nasıl konuyor?
Tanısında klinik muayene, röntgen önemli ölçüde fikir verir. Kesin tanısı mrg ile konur.

Ayakbileği anterior sıkışma sendromunun tedavisi nedir?

Ayakbileği anterior sıkışma sendromu çoğunlukla genç ve sporcularda görülür. Tedavisinde ayakbileği artroskopisiyle kapalı olarak sıkışmaya neden olan dokular temizlenir. Ayakbileğine 2 adet 0,5 cm lik kesi yapılarak özel ekipmanlarla girilir, eklemin içerisi kamerayla görüntülenir ve sıkışmaya neden olan dokular yine özel aletlerle temizlenir.

Ameliyatın sonuçları nasıldır?
Ayakbileği kıkırdağında herhangi bir kireçlenme yoksa sonuçları mükemmeldir.

Hastalar ne zaman taburcu edilir? Ameliyat sonrası spora dönüş ne zaman olur?
Hastalar ameliyattan sonra 1 hafta koltuk değneği kullanır, ameliyat olan tarafa tam yük vermez. Dikişleri 1 hafta sonra alınır. Sporcular 1 ay en geç 2 ay sonunda spora dönebilir.

Omuz Çıkığı

a) Omuz çıkığının nedenleri nelerdir?
Çoğunlukla travma sonucu (ters hareket, vurma, çarpma vb) çıkık gelişir. Ve çıktığı zaman omuz eklemi çevresindeki yumuşak dokularda yırtıklar meydana gelir. Bunun dışında sağra nöbeti sonrasında veya yumuşak doku elastikiyetinin aşırı olduğu rahatsızlıklarda olabilir. Omuz eklemi en çok öne tarafa çıkar. Arka tarafa çıkma durumu daha çok sağra nöbeti sonrası veya elektrik çarpması nedeniyle gelişebilir.

b) Omuz çıkığı spor yaralanması dışında görülür mü, hastada ne gibi şikayetler oluşturur?
Çoğunlukla spor esnasında meydana gelen sakatlanmalar sonucu gelişir, ancak bunun dışında herkeste görülebilir. Hastada omuz çıkma pozisyonuna bağlı olarak omuzun ön tarafında veya arka tarafta bir şişkinlikle ve dayanılmaz ağrıyla karşımıza gelir. Hasta kolunu kıpırdatamaz. Böyle bir durumda en yakın acil servise başvurulmalıdır.

c) Omuz çıkığı neden acildir?
Omuz çıkığını bir an evvel yerine getirmek gerekir. Getirilmediği takdirde omuz başı ekleminin beslenmesi bozulur, zaman geçtikçe kapalı yerine getirmek mümkün olmayabilir. Eklemin yerine getirilmesi için ameliyat gerekebilir.

d) Omuz çıkığı tekrarlar mı? Tekrarlarsa ne yapmak lazım
20 yaş altındaki hastalarda %90 tekrarlar. Çıkık sayısı arttıkça omuz çevresi yumuşak dokuladaki hasar artar. Bu nedenle çıkık tekrarladığı zaman mutlaka konunun uzmanı olan bir hekime danışılmalıdır. Omuzdaki hasara bağlı olarak farklı tipte cerrahi tedaviler yapılabilir.

e)Omuz çıkığında artroskopik (kapalı) ameliyat ne demek?
Omuz artroskopisinde, dizdekine benzer şekilde portal dediğimiz 0,5 cmlik birkaç tane kesi yapılır. Bu deliklerden bu iş için özel üretilmiş kamerayla eklemin içi değerlendirilir ve gerekli artroskopik el aletleriyle gerçekleştirilir. Bu tıpta “bankart” ameliyatı olarak bilinir.

f) Artroskopik(kapalı) omuz ameliyatının ne gibi üstünlükleri vardır?
Minimal kesilerle gerçekleştirildiği için hastanın iyileşmesi daha hızlıdır. Hastanede kalış süresi daha kısadır. Ameliyat sonrası ağrıları daha az olur. Ayrıca kamerayla eklemi değerlendirirken ede edilen görüntü açık ameliyatlarda çıplak gözle olandan daha net ve daha geniştir.

g) Ameliyattan sonraki süreç nasıl devam ediyor?
Hasta ameliyat olduğu günün ertesi günü taburcu edilir. 4-6hafta kol askısı kullanır. Egzersiz programı 2. haftadan itibaren başlar. Masabaşı çalışan birisi 3 hafta sonra işine dönebilir. Genelde hastalar 2 ay sonra işine dönebilir. Güreş, yüzme gibi omuza ağır yük binen sporlarda 6. aydan itibaren başlanabilir.

h) Ameliyattan sonra hastanın omuzu tekrar çıkar mı ?
Ameliyat sonrası tekrar çıkık oranı %5-10 civarındadır. Bunda ameliyatı gerçekleştiren cerrahın tecrübesi ve becerisi, ameliyat sonrası hastanın uyumu önemli rol oynar. İlk 6 ay hastanın omzunu koruması ve önerilere harfiyen uyması gerekir.

Slap lezyonu nedir?
SLAP açılımı; Superior Labrum Anterior Posterior şeklindedir. Biseps kasının (pazu kası) uzun başının omuza yapıştığı bölgedeki meydana gelen yırtıklara verilen addır.

SLAP lezyonu daha çok kimlerde görülür?
Omuz ve kolun ağırlıklı olarak kullanıldığı sporlarda görülür. (boks, basketbol, voleybol vs)

SLAP lezyonunda hasta hekime hangi şikayetlerle başvurur?
Genelde omuzda çıkma hissi, takılma ve omuz ağrısı şikayetiyle başvurur

SLAP lezyonunun tanısı nasıl konur?
Hastanın muayenesi ve yapılan özel testler tanı koymamızda yardımcı olur ancak kesin tanı mrg ile konur.

SLAP lezyonunun tedavisi nasıldır?
Tedavide artroskopik ( kapalı) yöntemle yırtılan kısım tamir edilir.

Ameliyat sonuçları başarılı mıdır?
Evet oldukça başarılı sonuçlar elde edilir. Ancak 40 yaş üstünde doku kalitesinin iyi olmadığı hastalarda sonuç tatmin edici değildir ve tamir yerine başka ameliyat seçenekleri tercih edilir.

MENİSKÜS YIRTIĞI
MENİSKÜSLERİN GENEL YAPISI VE GÖREVLERİ
Menisküsler diz ekleminde bulunan bir çeşit kıkırdaktan yaratılmış, vücutta yük dağılımını düzenleyen, eklem uyumsuzluğunu gidererek amortisör görevini yapan dokulardır. Dizin iç ve dış tarafında olmak üzere toplam iki adet C şeklinde menisküs bulunur.
Yürüme sırasında dizlere vücut ağırlığının 2 katı, koşma sırasındaysa 8 katı yük binmektedir. Menisküsler bu esnada gelen yükü orantılı bir şekilde dağıtmakla vazifelidir. Menisküsler olmazsa dize dengesiz yük biner ve neticede kıkırdaklar aşınarak erken kireçlenme meydana gelir

MENİSKÜS YIRTIKLARI NASIL GERÇEKLEŞİR. ?
Menisküs yırtıkları yaşa bağlı olarak farklı şekillerde gerçekleşir. Yaşlılarda menisküslerin yapısı genel olarak zayıftır. Genellikle tekrarlayan ufak travmalara bağlı, menisküslerde yıpranma tarzı yırtıklar meydana gelir. Yaşlandıkça menisküsün dayanıklılığı azaldığından dolayı yırtılması için ciddi travmalara ihtiyaç yoktur. Çömelip kalkmakla bile yırtıklar meydana gelebilir. Genç yaşlarda ise menisküsler çok kuvvetlidir ve ciddi spor yaralanması sonucu yırtılabilir. Bundan dolayı genelde sporcu yaralanması olarak bilinir. Her iki yaş gurubunda da ana şikayet ağrı, takılma, hareket kısıtlılığıdır. Bazen dizin tamamen kilitlenmesine sebep olabilir. Bu durum genelde genç hastalarda sağlıklı menisküs yırtığında görülür. Diziçindeki bu yırtıklar zaman zaman dizde şişmeye de yol açabilir.

MENİSKÜS YIRTIKLARINDA TANI NASIL KONUR
hasta hekime gittiğinde anlattığı şikayetlerin başlangıç zamanı, ağrının yeri ve oluş şekli, sonrasında yapılan muayene ile deneyimli bir hekim büyük oranda tanıyı koyar. Kesin tanı diz MRG ile konur.

MENİSKÜS YIRTIĞINDA TEDAVİ SEÇENEKLERİ NELERDİR.
CERRAHİ OLMAYAN TEDAVİLER: eklem kireçlenmesinin eşlik ettiği durumlarda ve dizi kilitleyecek bir menisküs yırtığı yoksa bu hastaları ameliyat etmiyoruz. Antienflamatuar ilaç ve dizi güçlendiren egzersizler öneriyoruz.

KİMLERE CERRAHİ TEDAVİ UYGULUYORUZ TEDAVİ SEÇENEKLERİ NELER
yaşlılarda dizi kilitleyen bir yırtık mevcutsa artroskopik (kapalı) yöntemle dizi kilitleyen yırtık kısmı temizliyoruz.
Gençlerde evre 3 yani ekleme açılan tam kat yırtıklarda yine artroskopik (kapalı) yöntemle ya yırtık kısmı temizliyoruz veya dikilebilecek bir yırtıksa kapalı olarak yerine dikiyoruz. Her iki gurup hastada dizin kilitli olması acil cerrahi gerektiren bir durumdur.

KAPALI AMELİYAT NASIL BİRŞEY?
Menisküs yırtıkları artık günümüzde tamamen kapalı olarak tedavi edilmektedir. Dizin ön tarafına iki adet 0,5 cm lik kesi sonrası kamera ve özel ekipmanlarla gerçekleştirilen bir ameliyat yöntemidir.

HANGİ MENİSKÜS YIRTIKLARINI DİKİLEBİLİR
menisküsün sadece dış kenarına yakın kısmı kanlanır. Bu bölgelerdeki yırtıklar dikilebilir. Bu yırtıklar ne kadar erken dikilirse kaynama ihtimali o kadar yüksek olur. Dolayısıyla menisküs yırtığında erken tanı koymak ve tedavi etmek önemlidir.

AMELİYATTAN SONRAKİ SÜREÇ NASIL? NE ZAMAN NORMAL HAYATA DÖNÜLEBİLİR?
Bu hastadan hastaya fark etmekle birlikte menisküsünü dikmediğimiz, yırtık kısımları artroskopik (kapalı) olarak temizlediğimiz hastalarda; bağlarında ve kıkırdaklarında bir hasar yoksa, deneyimli ellerde 15 dk gibi kısa bir sürede ameliyatı gerçekleştirilebilir ve hasta 7-10 gün sonra günlük hayatına dönebilir. Menisküsünü diktiğimiz hastalarda ortalama 45 günlük bir iyileşme süreci oluyor. Bu süre zarfında hastaya dizlik ve koltuk değneği kullandırıyoruz. Tüm hastalarda ameliyat sonrası diz çevresi kaslarının güçlendirilmesine yönelik egzersiz tarif ediyoruz.

MENİSKÜSLERİN YIRTILMAMASI İÇİN NE YAPABİLİRİZ. ?
Ana olarak yapılabilecek iki şey var. Birincisi egzersiz yaparak dizi güçlendirmek, ikincisi düzenli yürüyüş yapmak. Yapılan çalışmalarda yürüyüş yaparken dize orta düzeyde aralıklı olarak yük binmesi diz içerisindeki kıkırdağın, menisküslerin ve bağların kalınlıklarının artmasına vesile oluyor ve neticede dıştan gelebilecek olumsuz yüklenmelere karşı mukavemette artış meydana geliyor. Ayrıca spor yapmadan 10 dk evvel mutlaka ısınma hareketlerinin yapılması lazım, buna ilave olarak koruyucu ekipmanların kullanılması da yaralanma riskini azaltır.

OMUZ ROTATOR KILIF (CUFF, MANŞET) YARALANMALARI
Rotator kılıf nedir ? Ne işe yarar ?
Rotator kılıf, omuz çevresinde yer alan 5 kastan (supraspinatus, infraspinatus, teres minör, subskapularis) meydana gelen, omuz hareketlerinin (içe dışa dönderme, yukarı kaldırma) gerçekleşmesinde önemli vazifesi olan kılıf şeklinde omuz eklemini saran bir yapıdır.

Rotator kılıf yırtığı nasıl gerçekleşir?
Gerçlerde daha çok travmatik (düşme, çarpma, zorlama vs) yolla olurken yaşlılarda özellikle 60 yaş üstünde dejenerasyon denilen kas liflerindeki yıpranma nedeniyle gerçekleşir.

Hasta ne gibi şikayetlerle hekime başvurur?
Omuz ağrısı, özellikle gece uykusunu bozan ağrılar, kolu kaldıramama, elini arkasına götürememe ana şikayetlerdir.

Rotator kılıf yırtığının tanısı nasıl konur?
Hastanın yaşı, hikayesi, muayenesi önemli ölçüde tanı koydurur. Kesin tanı mrg ile konur.

Rotator kılıf yırtıklarının tedavisi nedir? Erken tanı ve tedavi önemli midir?
Tam kat yırtıkların tedavisi cerrahi olarak yırtığın tamir edilmesidir. Erken tanı ve tedavi birçok hastalıkta olduğu gibi önemlidir. Tam kat yırtıklar geç tanı konulduğu zaman kasın kendisinde erimeler ve yağlı dejenerasyon gelişir. Hatta kasın tamamiyle eriyip yağa dönüştüğü durumlarla da karşılaşılabilir. Dolayısıyla rotator kılıf yırtıklarında ne kadar erken tanı ve erken cerrahi tamir yapılırsa sonuç o kadar yüzgüldürücü olur.

Rotator kılıf yırtıkları artroskopik ( kapalı) olarak tamir edilebilir mi?
Evet. Omuz ekleminde eskiden açık cerrahi ile yapılan birçok ameliyat günümüzde artroskopik ( kapalı) olarak gerçekleştirilebiliyor. Rotator kılıf yırtığının tamiri de bunlardan birisi. Kapalı yöntemlerde hastanın iyileşme süresi kısalıyor. Hastanede 1 gün yattıktan sonra ertesi gün taburcu edilebiliyor ve ağrısı daha az oluyor.

Rotator kılıfın artroskopik (kapalı ) tamir edilmesi sonrası süreç nasıl seyrediyor?
hastaları ameliyat edildiğinin ertesi günü taburcu ediyoruz. Yırtığın genişliğine, tamirin sağlamlığına , tamir edilen dokunun kalitesine bağlı olarak değişiklik göstermekle birlikte genelde hastalarımız 1 ay kol askısı kullanıyorlar. İlk 1 hafta sadece dirsek ve elbileğinin hareketine izin veriyoruz. Sonrasında ilk 1 ay pasif egzirsiz programları, 2. ayda yardımlı aktif egzersizler, 3. ayda aktif kuvvetlendirici egzersizler öneriyoruz. Diktiğimiz kirişin kemiğe kaynaması yaklaşık 2 ay sürüyor. Dolayısıyla hastanın günlük normal hayata dönmesi 2 ay zaman alıyor.

Artroskopik rotator kılıf tamiri ameliyatı olan hastalar nelere dikkat etmelidir?
Ameliyatın başarısını hastanın genel sağlık durumu etkiler. Özellikle şeker hastalarının ( diabet) kan şeker düzeylerinin düzenli seyretmesine dikkat etmeleri lazım. Buna ilave olarak sigara kullanımı yara iyileşmesini olumsuz etkiler. Rehabilitasyon sürecinde hastanın uyumu çok önemli. Tekrar yırtılma oranları özellikle ilk 1 ay çok yüksek. Bundan dolayı ilk 1 ay hastanın uyumu çok önemli. Verilen egzersizlerin dışında omzunu zorlayacak hareketlerden kaçınması hayati önem arzetmektedir.

DİZ BAĞ YARALANMALARI
Diz eklemi vücudumuzda bulunan en büyük eklemdir ve yürümede çok önemli bir role sahiptir. Bu eklemin hareket esnasında stabil olması gerekir, yani anormal hareket olmaması lazım ki diz içerisinde bulunan menisküsler ve kıkırdaklar zarar görmesin. Bunu da diz içerisinde bulunan çapraz bağlar ve yan bağlar sağlar. Çapraz bağlar önde (ön çapraz bağ) ve arkada (arka çapraz bağ) olmak üzere iki tanedir. Dizin iç ve dış tarafında da iç yan bağ ve dış yan bağ mevcuttur. Bunlardan en çok ön çapraz bağ yırtığı görülür.

ÖN ÇAPRAZ BAĞ YARALANMALARI
diz eklemini oluşturan yukarda Femur (uyluk kemiği ) aşağıda tibia (kaval kemiği) arasında bir halat gibi uzanır. Tibianın öne kaymasını engeller.
1. Nasıl yırtılır?
Genelde ayak sabitken dizin dönmesiyle yırtılır? Çoğunlukla spor yaralanmaları şeklinde karşımıza çıkar. Futbol, basketbol, voleybol, kayak sporları ön çapraz bağ yaralanmalarının en çok görüldüğü spor dallarıdır. Hastalar dizim aniden döndü bir kütleme oldu ve dizimde şişme meydana geldi şeklinde tarif ederler. Ön çapraz bağ yırtığına iç yan bağ yaralanmaları ve özellikle dış menisküs yırtığı eşlik edebilir.

2. Tanısı nasıl konur?
Tecrübeli bir hekim hikayeden ve muayeneden tanıyı büyük oranda koyar. Kesin tanı mrg (emar) ile konur.

3. Tedavi seçenekleri neler kimlerin kesinlikle ameliyat olması lazım
cerrahi dışı tedavi; tam olmayan kısmi yırtıklarda, ileri yaşta fiziksel aktiviteleri düşük olan hastalarda cerrahi tedavi genellikle düşünülmez. Bu hastalarda diz çevresi kaslarını güçlendirici egzersizler ve dizlik kullanmaları önerilir.
Cerrahi tedavi; tam kat yırtıklarda özellikle aktif genç sporcu hastalarda kesinlikle cerrahi tedavi gerekir.

4. Bu ameliyat acil bir ameliyat mıdır? Olunmadığı takdirde sakıncaları nelerdir?
Acil bir ameliyat değildir; ancak bu ameliyatları erken yapmakta fayda var. ön çapraz bağ dizin en önemli stabilizatörlerinden bir tanesidir. Dolayısıyla ameliyat olunmadığı takdirde herhangi bir ters harekette veya dize dengesiz yük bindiğinde diz içerisinde bulunan menisküsler ve kıkırdaklar zarar görebilir. Onun için diyoruz ki ön çapraz bağınız yırtıksa biran önce ameliyatınızı yaptırın.

5. Ön çapraz bağ ameliyatı nasıl bir ameliyattır?
Artroskopik ( kapalı) olarak gerçekleştirilir. Diz çevresinden veya ayakbileğinden yedek tendon (kiriş) alınır. Diz içerisinde yukarı ve aşağıdaki yapışma yerlerine tüneller açılır. Alınan tendon bu tünellerden geçirilerek tespit edilir.

Ameliyat sonrasındaki süreç nasıl seyrediyor?
Ameliyattan sonra hastanın tam yük vermesine, Dizini tam büküp tam açmasına izin veriyoruz. Bazen hastalarda daha güvende hissetmeleri açısından kısa bir süre dizlik ve koltuk değneği kullandırıyoruz. Hasta 2 ay sonunda hafif koşu yapmaya başlıyor. Spora dönüş 6 ay sonunda başlıyor.